Kontakt

Muzeum Narodowe w Warszawie


 

Galeria Faras została otwarta 17 października 2014 r. w Gmachu głównym Muzeum Narodowego w Warszawie. Autorką scenariusza była Bożena Mierzejewska, kustosz Kolekcji Nubijskiej, projekt ekspozycji przygotowali architekci z Politechniki Warszawskiej: Grzegorz Rytel i Mirosław Orzechowski, koncepcję galerii przygotował Alfred Twardecki, kurator Zbiorów Sztuki Starożytnej i Wschodniochrześcijańskiej, który był także kierownikiem projektu. Podstawowym założeniem projektu była całkowita zmiana sposobu prezentacji obiektów, które dotychczas znajdowały się w Galerii, a więc zabytków z polskich wykopalisk prowadzonych w Faras, w Sudanie pod kierunkiem prof. Kazimierza Michałowskiego w latach 1961-1964. Galeria została po raz pierwszy udostępniona zwiedzającym MNW w 1972 r. i przez 40 lat pozostawała niemal niezmieniona. Znajdowało się w niej ponad 60 malowideł odkrytych w katedrze w Faras, a także liczne płaskorzeźbione elementy dekoracji architektonicznej, epitafia nubijskiego duchowieństwa, naczynia ceramiczne i przedmioty z komór grobowych biskupów.

Istotą nowej ekspozycji było odwrócenie dotychczasowego sposobu prezentacji zabytków w układzie chronologicznym, zmiana istniejącego ciągu komunikacyjnego oraz stworzenie przestrzeni o charakterze informacyjnym i edukacyjnym, tj. pomieszczenia dla multimediów i małej sali kinowej. Zostały one oddzielone od przestrzeni ekspozycyjnej i są traktowane jako swoisty wstęp do poznawania ekspozycji przez zwiedzających. Program multimedialny zawiera obszerne informacje o katedrze i pochodzących z niej malowidłach, badaniach archeologicznych i pracach konserwatorskich. Zwiedzający mogą obejrzeć filmy dokumentalne o Faras, prof. Michałowskim i film w technologii 3D prezentujący architektoniczną rekonstrukcję katedry i pierwotne rozmieszczenie w niej malowideł. Dostępne są tu również gry edukacyjne.

Chronologiczny układ malowideł został zastąpiony w Galerii przez porządek topograficzny. Obiekty rozmieszczono tak, by było to możliwie bliskie ich pierwotnemu usytuowaniu na ścianach katedry w Faras. Projekt nie przewidywał odtworzenia wszystkich pomieszczeń tej budowli w ich rzeczywistym kształcie, a jedynie stworzenie w głównej sali ekspozycji wnętrza nawiązującego wyglądem do nawy kościelnej, poprzedzonej przedsionkiem i zamkniętej półkolistą absydą prezbiterium. Tu umieszczono większość malowideł. Dodatkowo klimat pierwotnego wnętrza katedra pomagają odtworzyć liturgiczne śpiewy mnichów koptyjskich, pozyskane z Muzeum Koptyjskiego w Kairze. W sąsiedniej sali znalazło się miejsce dla elementów architektonicznych i kilku malowideł, które nie pochodziły bezpośrednio z nawy kościoła.

Ekspozycję uzupełniają znaleziska z grobów biskupów faraskich i udostępnione w pozostałych salach krzyże z kręgu Kościoła wschodniego, a w tym kolekcja krzyży etiopskich Wacława Korabiewicza. W kolejnym pomieszczeniu, w gablotach prezentowane są najciekawsze znaleziska z Faras i innych stanowisk archeologicznych w Sudanie, a także najcenniejsze w zbiorach Muzeum Narodowego zabytki bizantyńskie i koptyjskie.

Nowa ekspozycja w Galerii Faras daje zwiedzającym możliwość zbliżenia się do pierwotnego znaczenia malowideł z faraskiej katedry, zapoznania się z nimi w kontekście przestrzeni, która odnosi się do pierwotnego wyglądu kościoła. Walory poznawcze ekspozycji zwiększa przygotowanie polsko- i angielskojęzycznych wydawnictw, które towarzyszą ekspozycji: przewodnika i folderu. Zwiedzający, obok multimediów mogą korzystać z bezpłatnych druków edukacyjnych oraz audioprzewodnika (w wersji polskiej, angielskiej, hiszpańskiej, niemieckiej, francuskiej i rosyjskiej). Zawierają one rozbudowane informacje o dziejach nubijskiego chrześcijaństwa i jego sztuce, pracach archeologów i konserwatorów, o ikonografii poszczególnych dzieł.

Dla gości MNW opracowany został również trwający od 18 października 2014 do 19 lutego 2015 r. program edukacyjny, składający się z wykładów, spotkań w Galerii i pokazów filmowych. W ramach tego programu odbywają się „Rodzinne niedziele z Faras”, lekcje muzealne i warsztaty dla nauczycieli, warsztaty dla osób z dysfunkcją wzroku i/lub słuchu. Przygotowano także ścieżkę dydaktyczną dla osób niewidomych, na którą składają się dotykowe kopie wybranych zabytków i audiodeskrycpje.